Блог

     Жуван уьмуьрда вилералди гьихьтин крар акуна заз. Гьихьтин вакъиайрин шагьид хьана, гьихьтин инсанар гьалтна зал. Шумудни са кьисади мягьтеларна зун, шумудни са карди пагь атIана зи. Уьмуьрди гьар жуьредин инсанрал дуьшуьшарна зун: кьегьалбурал, захабурал, руьгь кьакьанбурал, къени къилихринбурал. Ингье кагьалбур, усалбур, чIуру къилихринбурни тIимил гьалтнач зал. Эхь, дуьнья я  ман! Аллагьди гьар жуьредин инсанар халкьда. Садбур рикI алаз, кIанивилелди, садбурни акатайвал, чилин винел пад буш тамукьрай лугьуз халкьзава жеди.

     Инсанрин амаларни къилихар гьихьтинбур ятIа гагь-гагь абурукай лугьузвай гафарайни кьатIуз жеда. Йикъа са хабар ван тахьайтIа, япар тIа жеда, лугьуда бубайри. Ихьтин хабаррикай сад зал кьвед-пуд варз инлай вилик агакьнай. Урусатдин са шегьерда лезги диаспоради мярекат кьиле тухузвай кьван. Аниз маса шегьеррайни цIудралди мугьманар атанвай. Абуруз хвашкалди лугьун патал чкадин лезги тешкилатдин чIехидаз «Иван Иванович Назаров» хьиз гаф гайила залда ацукьнавайбур къах хьанай. Мугьманри сифте им зарафатдай кьабулнай. Вучиз лагьайтIа вич лезги хуьряй тир, мел-межлисра гьамиша вилик-кьилик галай инсан виридаз къени лезги хьиз чидай. Ингье мугьманриз адакай Иван Иванович хьунин себеб чир хьайила, абур мярекатдай хъфенай. Шегьердин советдин депутат жез кIанз сечкийриз гьазур хьанвай лезгидиз гуя вичин лезги тIварцIи манийвал гузвай ва гьавиляй ада урус тIвар кьабулнай. Чпин ватанэгьлидин фагьумсуз карди кIевелай эсернай мугьманриз.

     Гьа вакъиадилай гзаф вахтар алатнавай. Са шумуд югь инлай вилик Москвада лезгийрин вилик-кьилик галай ксари кьиле тухвай Яран суварин мярекатда Урусатдин чара-чара пипIерай атанвай чи гзаф ватанэгьлийри иштиракзавай. Лезги чIалал тухузвай, хайи адетрив кьадайвал туькIуьрнавай и мярекатдиз яргъарай инсанар атунин кьилин себебрикай сад абур дидед чалахъ, хайи адетрихъ цIигел хьун тир. Мугьманрин арада тIвар-ван авай лезгиярни авай: алимар, журналистар, экономистар, инженерар. Абур са арадиз гъанвайди халкьдин медениятдиз и ксарин рикIера авай кIанивал тир.

     Мярекат кьилиз акъатна, зал ичIи хьайила, яргъарай атай мугьманар сегьнедиз экъечIна, тешкилатчийрив агатна. Авайвал лагьайтIа, им ватандивай яргъара кьиле физвай мярекатдин виридалайни верцIи легьзеяр я. Вахтунини кьисметди дуьньядин чара-чара пипIериз акъуднавай хайибуру сад садахъ галаз акьван рикI алаз ихтилатзавай хьи! ЦIуд-цIувад декьикьадин тIям къачун паталди сятралди рехъ атIана яргъарай атанвай жуванбурун арада хьун бахтлувал тир.

     ВерцIи ихтилатрал илигнавай лезгийрив 35-40 яшарин са касни агатна. Виридаз темен-тавал ийиз, тешкилатчийриз алхишар авурдалай кьулухъ вич яшамиш жезвай шегьердани са ихьтин лезги мярекат кьиле тухун рикIин мурад тирди малумарай ада вичин визиткани вугана чав. Ам залдай экъечIайла за визиткадиз вил вегьена. «Иван Иванович Назаров» гафар акурла зун пагь атIана амукьна. Кьилелай ргазвай яд иличайди хьиз хьана заз. Шехьиз, цIугъиз кIан хьана заз. Экъуьгъиз кIан хьана. ВучдатIани чин тийиз амукьна зун. Жуван кьилив атанвай, жузун-качузун ийизвай хайибуруз лугьудай гафарни жагъизмачир заз.

     Заз дуьньяда усал инсанар гзаф акуна. Хизан маса гузвайбур, эл кIвачерик кутазвайбур, халкьдикай ягьанат ийизвайбур. Хайи веледриз патан чIаларин тIварар гузвайбурни тIимил гьалтнач зал. Дидед чIал негьзавайбур, халкьдин адетар кваз кьазвачирбур тIимил авани? ТIварар дегишарайбурни акуна заз. Ингье фамилияни бубадин тIвар дегишарайди лагьайтIа, сад лагьай гъилер тир зал дуьшуьш жез. Им руьгь квахьунин, манкуртвилин кьетIен лишан тир.

     «КъанатI» лугьуз гьарайиз кIан хьана заз. Анжах къанатI амачир.  Ам рекье гьатнавай. Сечкийриз гьазур хьун патал тади къачунвай.

 

•