Блог

     Москвада, са миресдин кIвале мугьманвиле авай зун. Яргъарай атанвай чпин ватанэгьли я лугьуз, заз гзаф хатурар ийизвай кIвалин иесийри.

     Гъуьлни паб заха, пел ахъа инсанар тир. ЧIехи, къайи, патанбур са акьванни кваз такьадай Москвадивай абурун къафкъазвийриз хас инсанпересвилин къилихар дегишариз хьанвачир. ТIуьн-хъун бул тир суфрадал абуру ара датIана  къафунар ялзавай. За гъарибвал чIугун тавурай лугьуз, кIвалин дишегьлиди 6 варз идалай вилик Москвадиз кIвалахиз атанвай вичин кьве вахни кIвализ илифарнавай.

     - Азим бере я кIваливай-къавай, хзандивай къакъатнава фагъирар. Чпин ватанэгьли акурла гзаф хвеши жеда абуруз, - лагьана ада заз.

     Нянихъ кьве вах атана. Кьакьан буйдин, расу, зериф рушар къенез гьахьун кумазни на лугьуди, кIвал ацIана. Абурун верцIи ихтилатрини зарафатри гьасятда мярекатдал чан гъана.

     - Куьн гьикI хьана и патарихъ акъатнавайди я? - жузуна за абурувай.

     - Кесибвилин кIвал чIур хьурай. КIвалахна хзандиз куьмек гун я чи къастар.

     - Заз куьн жегьиздин пулар къазанмишиз атанвайбур хьиз хьанай.

     Милидиз хъуьрена абур. Ахпа чIехи руша:

     - Чун сусар я, - лагьана. - Чаз гьардаз кьуд аял ава.

     - Жеч! ЧIалахъ туш зун! - За жуван мягьтелвал ашкардаказ малумарна. ЧIалахъни жедай кIвалах тушир эхир.  24-25 яшар тир абурун. Зериф къавахриз ухшар тир и таватар. За гьейранвилелди, чIугвардин иер эсердиз килигзавай хьиз, абурулай вил алудзавачир.

     Зи миресдин папа агь чIугуна:

     - Эгь, ваз абур 6 варз идалай вилик, Москвадиз цIийиз атайла акунайтIа... Залан парар ялдалди кубут хьана дегиш хьанва зи вахар.

     Сусарин вилер ацIана. За сифте яз абурун гъилериз килигна: пихери кьунвай, дакIвана звал-звал хьанвай и гъилер гатфарин цуьквер хьтин и иер дишегьлийринди тирдан чIалахъ хьанач зун. За дикъетдивди килигиз акурла, абуру регъуь хьана гъапар кIевна. Итимрин гъутариз ухшар чIехи, кIеви гъутар и некъи хьтин сусаринди тир жал?

     - Куьне гьина кIвалахзавайди я?

     - Базарда. Помидорар, афнияр, ичер, чуьхверар, чичIегар, картуфар, са гафуналди, гъиле вуч гьатайтIа, маса гузвайди я.

     - Бес и затIар квез гьинай гьатзава?

     - Гьар экуьнахъ Магьачкъаладай Москвадиз къвезвай поездда аваз мал гъизвайбурувай къачузва чна абур.

     - Четин тушни?

     - Гьелбетда, четин я. Авайвал лагьайтIа, залан кIвалах авун чаз акьванни четин туш, лезги дишегьлияр пар ялиз вердишбур тушни бес? Анжах мукьва-кьилияр, хуьруьнвияр гьалтайла гзаф регъуь жеда, чилерай-чилериз фида чун.

     ЧIехи вахан гафариз гъвечIида къуват гана:

     - Иллаки базарда алвер ийизвай къафкъазвийрикай гзаф регъуь  жеда чаз. Вучиз лагьайтIа, абур саки вири итимар я, са анжах чун - дишегьлияр.

     - Бес квез итимар авачни? - Игьтиятлудаказ, абурун хатурдихъ хукIун тийидай саягъда жузуна за.

     - Ава.

     - Абуру куьн текдиз Москвадиз вучиз ахъайнавайди я?

     - Ахъай тавуна вучрай кьван? Хуьре кIвалахдай чкаяр амач. Я гишила ацукьна кIанзава, яни чна хьиз алвер авуна.

     - Вучиз алвер куь ксари ваъ, куьне ийизва? Итим кIвале ацукьна папа и саягъда пул къазанмишун дагъвийриз ухшар кIвалах туш эхир.

      Абур жаваб тагуз кисна акъвазнавай. Дишегьлийрин и гьалди гзаф шейерикай хабар гузвай.

     ГъвечIи ваха агь чIугуна:

     - Дуьз лагьайтIа, хуьре викIегь ксар тIимил авач. Абуру фермервал ийизва, цан цана, гьайванар хвена, пелей ирид гьекь авадарна чпин гьалал рузи къазанмишзава. Чибуруз лагьайтIа,  чандиз азият тагана кьил хуьз кIанда.

     - Бес куь аялриз ни килигзава?

     - Ярандидейри.

     Зи миресдин папа вилин накъвар михьна:

     - Дуьньядин кIвалахар аквазвани ваз? Чи дагъвийрин къилихар гьикьван дегиш хьанватIа килиг садра. И фагъирри зулумдивди  къазанмишна, чпи тухдалди фу туьтIуьна, пул кIвализ рахкурзава. Ибурун “бахтавар” гъуьлерини пуларин са паяр эрекьдиз гана папарин сагълугъдай кеф чIугвазва.

     Ахпа чна вирида санал видео-кассетадиз килигна. Лезги манийрихъ яб акализ ватандин хайи, верцIи дад къачуна. Лезги чухваяр алаз “Лезгинка” - итимвилинни кьегьалвилин, касвилинни хасвилин кьуьл ийизвай  жегьилрин кьуьлеруниз килигна. Ара датIана вилер ацIуз-алахьзавай кьве сусан. Экуьн бередин чиг ацукьнавай цуьквериз ухшар тир абур. Яраб икьван иер дишегьлияр яргъариз катиз мажбурнавай итимар вужар ятIа, лугьузвай за жув-жуваз.

     Экуьнахъ зун сусари лишан гайи базардиз рекье гьатна. Асантдиз жагъана заз абур. И кьил - а кьил аквазвачир чIехи базарда алвер ийизвайбур вири ксар тир. Дишегьлияр тIимил авай. Зи  танишрикай сада ракIарихъ, кузвай ракъинин кIаник акъвазна помидорар маса гузвай, муькуьда ацIай яшикар гъиз адан патав эцигзавай. ЦIуру пекер алай, пелей гьекь авахьзавай и дишегьлийриз азим вахтунда килигна за. Хуьре - серин таран кIаник ацукьна кьуьзуь дидейри чранвай хуьрекар нез, папар яргъариз пул къазанмишиз ракъурна чпи эрекь хъвазвай кьве итим карагзавай зи вилерикай...

 

•