Блог
Дамахун - илим я
Инсандин уьмуьр яргъиди хьуниз куьмек гудай, адан рикI шадардай, кефияр къумбар ийидай гзаф шартIар ава. Ингье абурухъ са ахьтинди ава хьи, ам галачиз я рикI ахъа хьун, яни агьвал хъсан хьун мумкин туш. А шартI галачиз уьмуьрдик дад акатдач, яшамиш хьайи йикъарик, варцарик, йисарик рябет жедач. Адан тIвар дамахун я. Хайибурун, мукьва-кьилийрин, ярар-дустарин, ватанэгьлийрин хъсан краралди дамахун лугьуз тежедай кьван зурба алакьун я. Масабурун алахъунар, абурун гьунарар, женг чIугунар акуна чпихъ руьгь акатдай инсанар бахтавар я. Ихьтин гьар легьзеди шадвал гьида абуруз. Гьар хвешивиликай хвеш кваз жеда абур. ГуьтIуь фикирар, рикI тIардай крар, масадак рехне кутунар, гьар са карда татугайвилер жагъуриз алахъун, къаб алаз рахун абурувай яргъаз я. Ихътин инсанрин вилера эквер къугьвада, абурун чина хъуьтуьл, мили хъвер жеда. Ялда вун абуру чпихъ. Ихтилатиз кIан жеда ваз абурухъ галаз.
Алимри пел чIуру, мез туькьуьл, дабан атIудай инсанривай яргъаз хьухь лугьузва. ДатIана хвеши хьухь, гьар са гъвечIи хъсанвал, гьар са куьлуь алакьун сувардай яхъ, рикI ацIудайвал хъуьрехъ, жуваз регьат жедайвал масабурун агалкьунралди дамах ая лугьузва.
Садбурулай алакьдач и кар. Сад садал дуьшуьш хьайи са гъвечIи герендани рикI тщардай гафар лугьуз алахъда абур. Гьа ихьтинбур акурла за фагьумда: дамахун - илим я, адахъ вичин къанунар, вичин сирер, вичин дегьнеяр ава. Дамах кутадай крарикай вичихъ руьгь акатзавайди пехилвал тийижир инсан я. Ам михьи гьиссерин, гуьтIуь руьштерай акъатна генг шегьредихъ ялзавай, чанда рикI авай инсан я. Ихьтин касди гьамиша масабурук руьгь кутада, акьуллу меслятар гуда, ви гъалатIар туьхкIуьриз алахъда, ваз мукьувай куьмекда, герек хьайила вахъ къуьн кутада. Чка атайла адалай ‘‘Баркаллагь‘‘ лугьузни алакьда. Ам маса инсанрин агалкьунар акурла бахтлувилин гьиссерив ацIуда ва и гьиссерив дигида. Вучиз лагьайтIа адан рикI къенивилинни кIанивилин макан я, анихъ чIурувал агатдач.
Заз чIуру пел авай небгетарни чида. Хехинивни са хъсан гаф акъудиз жедач абурай. ЦIунни-вацIун арада хузра хьиз чпин кIур акIурда абуру ва халкь паталди женг чIугвазвайбурун крар гьяздач, рехнеяр кутаз алахъда, са гьихьтин ятIани гъалатI жагъурда. Виш хъсан кар такваз, са куьлуь татугайвал дакщуриз вириниз чирда. Гьа и кардикай кфет хкудда небгетри. Гьа чеб хьтинбурухъ ялда абуру.
Гена ихьтинбур тIимил авайди, тахьайтIа дуьньяда уьмуьр гьалун четин жедай. Вуч хъсан я хьи, рикI ахъа, руьгь кьакьан, хъсан краралди дамахиз алакьдай инсанар гзаф ава чахъ. Масадбурун гьалал зегьметдиз, зурба алакьунриз къимет гудай инсанар. Абур аватIа, дуьнья иер я, уьмуьр маналу я.
Седакъет КЕРИМОВА
