Секин тежер, ргазвай чарчар

"Лезги газет", 2012

20-сентябрдиз Республикадин Милли библиотекада вичи Бакуда лезги, азербайжан, урус чIаларал “Самур” газет акъудзавай машгьур публицист, шаир, прозаик ва композитор Яргунви Къайинбеган руш Седакъет Керимовади и мукьвара Махачкъалада “Наука-Дагестан” чапханада лезги чIалал акъуднавай хкягъай шииррикайни поэмайрикай ибарат “ЧIалакай баллада” тIвар алай чIехи ктабдихъ галаз кIелзавайбур танишарунин гурлу межлис кьиле фена. Иниз писателрин Союздай, “Лезги газетдин”, телевиденидин, лезгидал акъатзавай журналрин редакцийрай, РАН-дин ДНЦ-дай, чи кьилин вузрай, мектебрай тIвар-ван авай писателар, журналистар, илимдин чIехи къуллугъчияр, лап гзаф жегьилар-шииратдал рикI алайбур атанвай. Ина гьакI Дербентдай, КцIарай, Бакудай атанвай хейлин мугьманрини - Седакъетан яратмишунрал рикIивай ашукьбуру иштиракна.

Межлис куьруь гаф рахуналди РД-дин Госпремиядин лауреат, чи бажарагълу шаир ва прозаик, РД-дин искусствойрин лайихлу деятель Арбен Къардаша ачухна, ада кьилени тухвана. Вичин рахунра шаирди межлисдиз атанвайбурун фикир мугьмандин яратмишунрин асул терефрал, уьмуьрдин рекьин кар алай вядейрал желбна. Седакъет Керимова Азербайжан Республикада пуд чIалал кхьизвай лап зурба векилрикай сад, чи вилик гъанвай цIийи ктаб адан шииратдин къаймах тирди къейдна. Ктаб саки 600 чиникай ибарат я, ада 300-далай виниз эсерар гьатнава. Седакъет Керимовади гьеле мектебда амаз теснифзавай, газетра чапзавай. 1969-йисалай инихъ печатдин органра кIвалахзава. Азербайжандин Госуниверситетдин журналистикадин факультет акьалтIарна. Журналистикадин ва писателвилин рекьера къазанмишай агалкьунар адаз АР-дин журналистрин Союздин “Къизилдин къелем”, Гь.Зердабидин ва хейлин маса ксарин тIварунихъ галай премияр, 2006-йисуз АР-дин Президентдин указдалди “Азербайжандин медениятдин лайихлу кIвалахдар” лагьай гьуьрметдин тIвар гуналди къейднава. Ам гьакI лезгийрин игитвилин эпос “Шарвилидин” общественный премиядин (2009-йис) лауреатни я.

С.Керимовадин икьван гагьда лезги, азербайжан, урус чIаларал 16 ктаб (прозадин, шииратдин, публицистикадин) чапдай акъатнава. Вичикай 100-далай виниз авторри рецензияр, макъалаяр, къейдер, фикирар кхьена, чапдай акъудна. Куьрелди, Азербайжан пата Седакъет Керимова хьиз гьуьрметдинни авторитетдин (машгьурвилин) вини дережайриз акъатнавай маса лезги малум туш.

Дагъустанда адакай тIимил чизвай. ГьикI лагьайтIа, а пата акъудзавай ктабарни, газетарни чав кьериз-цIаруз агакьзава. ГьакI и пата акъудзавай ктабар-газетарни Бакудив агакьзавач, агакьарзавач сиясатчийри... Къенин межлисди а эксиквал арадай акъудиз куьмек гуда. Микрофондихъ Седакъетан яратмишунрал кIевелай ашукьбур, адан руьгьдин дустар ва амадагар къвезва.

Къурбан Акимов, писатель, филологиядин илимрин доктор: - - Заз Седакъет Керимовадин эсерар 20 йис вилик, ада “Лезгинкадал” илига!” ктаб акъудайла ачух хьана. Гьа чIавуз за гьиссна: лезги шииратдин цавал цIийи гъед пайда хьанва - Седакъет Керимова! И мукьвара ада чапдай акъудай “КцIар-кцIарвияр” чIехи энциклопедия агакьайла генани гьиссна хьи, им гьакI са шаир ва я прозаик туш, им энциклопедиядин чирвилер ва деринвал авай автор я. Адан гьар са ктаб кьилдин вакъиа ва гьакьван муракаб алем я...

- Агъариза Саидов, “Лезги газетдин” кьилин редактор, РФ-дин культурадин лайихлу работник: - Седакъет чи редакциядиз “бубад кIвализ” хьиз, гьакьван эрк ва хушвал аваз къвезва. Чнани ам гьакI кьабулни ийизва. Седакъетаз кьван жуьреба-жуьре бажарагъар сад хьиз ганвай маса лезги дишегьли алай аямда заз чидач. За адаз хва хьтин руш лугьузва! Адан таъсиб хцинди я! Бакуда пуд чIалал 20 йисан вахтунда жуван харжийрихъ “Самур” хьтин чIехи газет акъудун, ам кIелзавайбурув агакьарун - гъвечIи месэлаяр туш. Гьар са хцелай ихьтин кар алакьдач. Къе и мярекат тешкилунни, вичин цIийи ктаб “ЧIалакай баллада” чаз багъишунни адан чIехи кьегьалвал, халкьдиз ийизвай хвавал я!..

Асеф Мегьман, Дагъустандин халкьдин артист, писатель, драматург, композитор: - Зун гзаф шад я жуван къунши хуьре - Яргундал ихьтин руш-ханум чIехи хьунал. Адан сифтегьан чIаларин ва гьавайрин ван хьайила за “Седакъетаз саламар лагь” шиир кхьена рекье тунай. Ам гилани кIелзава...

Фейзудин Нагъиев, шаир ва публицист, филологиядин илимрин доктор: - Са шакни алачиз ихьтин гуьруьшри чун чаз чирзава. Гьайиф, абур тIимил жезва. Седакъет вах заз зи дуст шаир ва публицист Муьзеффер Меликмамедова 1992-йисуз танишарна. Чи рикIера гьа сад хьтин ниятар, сад хьтин къастар хьуни чун фад мукьва авуна, а мукьвавал квахь тийирди я...

Муьзеффер Меликмамедов, шаир ва публицист, “Самур” газетдин кьилин редактордин заместитель: - Играмибур! Седакъетан тIварунихъ, лезгидал лагьайтIа, “вафалувал” мана ава. Ам гьакъикъатдани вафалу я: халкьдиз, хайи чилиз, чIалаз, искусстводиз, халкьдин ирсиниз ва адетриз, хизандиз, дустариз - виридаз виринра! Ихьтин шаирдин, вахан, рушан тариф гьикI ийидач! Тариф ийиз кичIе жемир тарифдиз лайихлу тирбурун! Лайих тушиз, тарифни герек туш... Седакъета кьилиз акъудзавай везифайриз гекъигун авач. Са кар чида: Седакъет лагьайла, лезги халкь рикIел къвезва. Адан вири эсерра халкьдин тIал ава, лезги тIал...

Мегьамед Гьуьсейнов, композитор, РФ-дин искусствойрин лайихлу деятель: - Гуьрчегвили вичиз виринра рекьер ачухда. Гуьрчег дишегьлиди вучда бес! Седакъет гуьрчегни я бажарагълуни. “Севрен марф”, “РикIиз буйругъдач”, “Гунагькар” ва маса эсерар-ктабар кIелиз, чун уьмуьрдин деринра, руьгьдин гуьтIуь кикIара къекъуьрзава. Им агалкьун я! Композитор Седакъетан хатI вичиз хасди, халкьдин ирсиниз мукьвади я. Гьавиляй адахъ яб акализни хуш къвезва...

Баху-Меседу Расулова, аваррин шаир, Седакъетан дуст: - Заз Седакъетакай дуст ваъ, вах хьанва. Ада заз Бакуда зи шииррин ктаб араб, туьрк, ингилис чIаларал акъудиз куьмек гана. Амма зи шиирар лезгидал элкъуьруни зун гьейранарна. Къе за куьн зи вахан эсерри авар чIалал гьикI ванзаватIа танишарзава... (КIелна шиирар).

Абдулкъафар Агьмедов, “Дагъустан-Азербайжан” тешкилатдин президент, общественный деятель: - Заз ихьтин бажарагълу рушахъ, халкьдин таъсибдардихъ галаз фадлай таниш жез кIанзавай. Къе а мурад кьилиз акъатна. Седакъет хьтин руш хьун чи еке бахт я. Ада халкьарин чIехи дуствилиз, архавилиз къуллугъзава. Къе, а кар кьилин месэлайрикай садаз элкъвенвайла, Седакъет Керимова хьтин устадрин ирс чирун лап важиблу я. И кар за тебрикзава...

Мугьмандин яратмишунрин гьакъиндай, цIийиз акъатнавай ктабдикайни чпин фикирар и межлисдал рахай шаир ва публицист Мерд Алиди, илимрин кандидат, тежрибалу педагог Исламудин Гьуьсейнова, яшлу шаир Сажидина, “Лезги газетдин корреспондент, жегьил шаир Муса Агьмедова, лезги литературадин календарар акъудзавай карчи Къудрат Алиева, политолог Ханжан Къурбанова, арифдар шаир Ибрагьим Гьуьсейнова, лезги писателрин Союздин председатель Максим Алимова ва масабуру лагьана. Шаирдин чIалар кIелиз межлисдал меркездин 38-нумрадин юкьван школа-гимназиядин муаллим Алимат Мегьамедовна, школадин аялар, Седакъет Керимовадин гзаф чIалар хуралай чидай устад Саруханов Мегьман экъечIна. И карди мярекат генани гурлу авуна.

Эхирдай азиз мугьман вич рахана. Адан сесини рикIе авай къалабулухдикай, кIелзавайбур ва дустар патал авай мегьрибанвиликай, сидкьидин михьивиликай хабар гузвай. Ам гзаф раханач. Межлисдиз атанвайбуруз ва ам тешкилиз куьмек гайи вирибуруз сагърай лагьана, ахпа вичин рикI алай шиир “Жуванбуруз чар” кIелна. (Ам чи газетдин 37-нумрада чапнава).